Đau bụng kinh là tình trạng phụ khoa phổ biến nhất ở nữ giới bất kể tuổi tác, quốc tịch, chủng tộc…Việc nghỉ làm và nghỉ học do đau bụng kinh là phổ biến, 13% đến 51% phụ nữ đã nghỉ học ít nhất một lần và 5% đến 14% thường nghỉ học do mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Việc xác định nguyên nhân và tìm cách điều trị giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho nữ giới. Cùng DUPOMA đi tìm nguyên nhân gây đau bụng kinh nhé!
1. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến đau bụng kinh nguyên phát
Đau bụng kinh nguyên phát có liên quan đến hàng loạt các yếu tố nguy cơ
- Tuổi: Các triệu chứng thường rõ rệt hơn trong tuổi vị thành niên. Phụ nữ sinh con nhiều lần có xu hướng ít bị đau bụng kinh hơn.
- Hút thuốc: Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ được công nhận. Tiếp xúc với khói thuốc lá cũng có thể làm trầm trọng thêm cơn đau do nicotine kích thích co mạch.
- Sức khỏe Tâm thần kém: Các vấn đề như trầm cảm, lo âu, thay đổi cuộc sống thường xuyên, ít mối quan hệ xã hội hoặc các mối quan hệ căng thẳng có liên quan đến đau kinh nguyệt.
- Các yếu tố còn gây tranh cãi: Chỉ số BMI thấp, thời gian kinh nguyệt kéo dài, tiền sử nạo phá thai, bệnh lý phụ khoa, nghi ngờ viêm vùng chậu, hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), và rối loạn tâm trạng.
- Chế độ ăn và biện pháp tránh thai: Tiêu thụ ít cá cũng có thể liên quan đến những cơn đau bụng kinh trong khi việc sử dụng thuốc tránh thai đường uống được báo cáo là có thể giúp làm giảm cơn đau bụng kinh.
- Yếu tố di truyền: Đau bụng kinh nguyên phát ở thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ được chứng minh là có ảnh hưởng khá mạnh về mặt di truyền và đặc biệt liên quan đến tiền sử thiếu sắt và hội chứng chân không yên.
Về cơ chế, đau bụng kinh nguyên phát liên quan đến sự thay đổi nồng độ hormone. Hormone prostaglandin kiểm soát các cơn co thắt tử cung.
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến đau bụng kinh thứ phát
Đau bụng kinh thứ phát là tình trạng đau do các bệnh lý y khoa đã được xác định, đặc biệt là bệnh lý vùng chậu.
- Lạc nội mạc tử cung: Đây là một trong những bệnh lý phổ biến nhất gây đau bụng kinh thứ phát. Xảy ra khi các tế bào nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Những tế bào này có thể khiến các cơ quan vùng chậu khác dính vào nhau, gây đau dữ dội.
- U xơ tử cung: Đây là những khối u lành tính hình thành trên thành tử cung. Chúng có thể nhỏ như hạt đậu hoặc lớn như quả bưởi. Bản thân các cơn đau bụng kinh dữ dội cũng là một triệu chứng của u xơ tử cung.
- Viêm vùng chậu: Nhiễm trùng các cơ quan sinh sản như viêm buồng trứng, viêm vòi trứng, viêm cổ tử cung… có thể gây đau nhiều khi đến kỳ kinh nguyệt. Cần thận trọng với các triệu chứng sốt, khí hư bất thường, đau khi tiểu, hoặc đau khi quan hệ tình dục.
- U nang buồng trứng: Những khối u này là những túi nhỏ chứa đầy dịch hoặc mô phát triển trên buồng trứng. U nang lớn hơn có thể gây đau hoặc khiến cơn đau bụng kinh trở nên tồi tệ hơn bình thường. U nang nhỏ thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, u nang có thể vỡ, và khi vỡ, nó sẽ gây chảy máu nhiều và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Vòng tránh thai: Vòng tránh thai không chứa hormone, tuy an toàn, nhưng lại tiết ra đồng để ngăn ngừa mang thai. Những dụng cụ này có thể gây chảy máu nhiều và đau hơn bình thường trong vài chu kỳ đầu. Tuy nhiên cũng có nhiều phụ nữ chia sẻ các vòng tránh thai nội tiết có thể giúp giảm cơn đau bụng kinh.
- Hẹp cổ tử cung: Cơn đau bụng kinh xảy ra do chít hẹp cổ tử cung khiến máu kinh khó khăn hơn để chảy ra ngoài. Điều này gây tăng áp lực tử cung dẫn đến co thắt tử cung để đẩy máu kinh ra ngoài.
- Sẩy thai: Kỳ kinh đầu tiên sau sảy thai có thể bị đau bụng nặng hơn các chu kỳ khác.
- Polyp tử cung: Với những polyp kích thước lớn hoàn toàn có thể choán chỗ trong tử cung khiến việc tống mau kinh ra ngoài bị cản trở. Điều này có thể dẫn đến tình trạng đau vùng chậu (bụng dưới) nhất
Xét về tổng quan thì đau bụng kinh có 2 loại nguyên phát và thứ phát nhưng xét về nguyên nhân đau bụng kinh rất đa dạng và nhiều yếu tố tác động. Việc tìm ra nguyên nhân chính gây đau bụng kinh sẽ giúp người bệnh và cả bác sĩ lựa chọn được phương pháp điều trị phù hợp và nâng cao chất lượng sống.
